Nhiều thế kỷ về trước nước Việt được cai trị bởi Vua Hùng đời thứ III. Ông là một vị vua tốt, độ lượng và được thần dân hết mực yêu thương. Ông chỉ có độc nhất một người con gái nên đã quyết định nhận nuôi thêm một cậu con trai. Sự mong mỏi của ông đã được đền đáp và ông đã quyết định nhận nuôi một cậu bé có tên là An Tiêm, là con trai của một gia đình rất nghèo ở một hòn đảo xa xôi. An Tiêm được yêu thương, chăm sóc như con đẻ đã nhanh chóng trở thành một thanh niên khôn ngoan và tháo vác. Điều này làm An Tiêm được mọi người kính trọng và vua cha hài lòng.
Khi cả hai đã đến tuổi, vua cha quyết định cho An Tiêm cưới con gái của mình. Ông tin rằng với tài trí và khả năng của mình, An Tiêm sẽ giúp ông cai trị vương quốc khi ông qua đời. Vị vua đã ban cho hai con mình một đám cưới linh đình và để họ sống trong tòa lâu đài đẹp nhất của mình. An Tiêm và vợ mới cưới yêu thương nhau thắm thiết. Đây là cuộc nhân duyên trời định và không lâu sau đó họ sinh được hai người con xinh xắn.
Nhưng lòng tốt của nhà vua dành cho An Tiêm đã làm cho một số vị quan ghen tị. Sau một thời gian, sự ghen tị đã trở thành sự thù ghét. Không tìm ra được cách nào để tống khứ An Tiêm, họ âm mưu nói xấu An Tiêm trước mặt nhà vua. Câu chuyện bắt đầu lan truyền khắp vương quốc rằng An Tiêm có âm mưu lật đổ vương quốc. Câu chuyện không có thật này đã đến tai nhà vua, dù hết mực yêu thương An Tiêm nhưng ông quyết định bảo vệ vương quốc mình khỏi mọi âm mưu lật đổ nên đã đày cả gia đình An Tiêm đến một hoang đảo.
Không còn được sống trong cảnh thoải mái và sung sướng như lúc còn ở hoàng cung, hai vợ chồng An Tiêm cùng nhau tìm cách để sống sót. Họ đã dựng một căn lều để sinh sống, hằng ngày đánh bắt cá để ăn và làm tất cả để nuôi sống con mình. Một buổi sáng nọ, khi đang đi săn, An Tiêm nhìn thấy một đàn chim đang chen nhau mổ những hạt màu đen rất lạ. Tò mò nên chàng lấy một nắm hạt lạ kia về nhà với hy vọng rằng sẽ trồng được một loại cây gì đó có ích và chàng đã gieo nắm hạt quanh túp lều của mình.
Được vài tháng, những mầm non bắt đầu mọc lên, lan tỏa khắp mặt đất. Vợ chồng An Tiêm hồi hộp nhìn những quả nhỏ nhô ra dưới chồi lá rồi to bằng đầu người. Loại quả này có lớp vỏ mịn, mùi thơm nhẹ, khi bổ ra thấy lớp ruột màu đỏ rất đẹp và có vị ngọt. An Tiên đã đặt tên cho loại quả này là ‘Dưa đỏ”. Nhưng vị ngọt của quả hấp dẫn chim chóc, khi ăn loại quả tươi ngon này, chúng kêu với nhau rằng: “Tây qua”, “Dưa Hấu”. Từ đó trở đi Dưa Hấu trở thành tên gọi. Hai vợ chồng An Tiêm chọn những quả ngon để ăn. Mỗi lần ăn, họ giữ lại hạt để trồng nhiều hơn nữa xung quanh nhà mình. Năm tháng trôi đi, khi đã trồng đủ dưa hấu để ăn, họ bắt đầu bán cho những thuyền qua lại để mua áo quần, thức ăn và cả đồ chơi cho con mình.
Trong lúc đó, ở hoàng cung, nhà vua thương nhớ An Tiêm và con gái mình vô cùng, ông không biết điều gì đã xảy đến với họ. Lúc này, An Tiêm ngồi bất giác trên bãi biển, khắc khoải nhìn xa về hướng cung điện, nơi vua cha đang ở và nghĩ về những gì đã xảy đến với gia đình mình. Nhưng chính sự tháo vác của chàng đã giúp gia đình sống sót được trên đảo hoang này. An Tiêm khắc tên mình lên những quả Dưa hấu rồi thả trôi theo dòng nước và tự hỏi những con sóng có đưa những quả dưa đến nơi mà từ đó vợ chồng chàng đã ra đi.
Như một định mệnh, những quả dưa hấu đã dạt đến vương quốc và được lính hầu dâng lên nhà vua. Khi nhìn thấy tên An Tiêm trên quả dưa nhà vua vui mừng khôn xiết vì biết rằng vợ chồng chàng vẫn còn sống. Trong thâm tâm nhà vua thì An Tiêm đã một lần nữa chứng minh sự thông minh, khả năng tháo vác của mình và trở thành niềm tự hào của nhà vua. Sau đó ông đã cho người đến đón con và cháu mình về hoàng cung.
Khi cùng gia đình quay trở về, An Tiêm đã mang theo rất nhiều Dưa hấu để dâng lên vua cha. Từ đó vua cha nhận ra An Tiêm xứng đáng trị vì vương quốc và ông đã truyền lại vương miện cho cho chàng. Từ đó trở đi An Tiêm cai trị đất nước hưng thịnh cho đến ngày ông qua đời.